Budżet

Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Nam et ille apud Trabeam voluptatem animi nimiam laetitiam dicit eandem, quam ille Caecilianus, qui omnibus laetitiis laetum esse se narrat. Ut enim consuetudo loquitur, id solum dicitur honestum, quod est populari fama gloriosum. Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret. Quis animo aequo videt eum, quem inpure ac flagitiose putet vivere? Quid affers, cur Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non iucundissime vixerit? Num igitur dubium est, quin, si in re ipsa nihil peccatur a superioribus, verbis illi commodius utantur? Nec vero intermittunt aut admirationem earum rerum, quae sunt ab antiquis repertae, aut investigationem novarum. An eiusdem modi? Nihil minus, contraque illa hereditate dives ob eamque rem laetus.

Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; At negat Epicurus-hoc enim vestrum lumen estquemquam, qui honeste non vivat, iucunde posse vivere. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Hoc est dicere: Non reprehenderem asotos, si non essent asoti. Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et moribus comprobavit. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Nihil sane. Ac tamen, ne cui loco non videatur esse responsum, pauca etiam nunc dicam ad reliquam orationem tuam. Ut ad minora veniam, mathematici, poëtae, musici, medici denique ex hac tamquam omnium artificum officina profecti sunt. Illorum vero ista ipsa quam exilia de virtutis vi! Quam tantam volunt esse, ut beatum per se efficere possit.

Ut necesse sit omnium rerum, quae natura vigeant, similem esse finem, non eundem. Nec enim haec movere potest appetitum animi, nec ullum habet ictum, quo pellat animum, status hic non dolendi, itaque in hoc eodem peccat Hieronymus. Est enim aliquid in his rebus probabile, et quidem ita, ut eius ratio reddi possit, ergo ut etiam probabiliter acti ratio reddi possit. Hunc igitur finem illi tenuerunt, quodque ego pluribus verbis, illi brevius secundum naturam vivere, hoc iis bonorum videbatur extremum. Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Aut, si nihil malum, nisi quod turpe, inhonestum, indecorum, pravum, flagitiosum, foedum-ut hoc quoque pluribus nominibus insigne faciamus-, quid praeterea dices esse fugiendum? Quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magnopere censeo. Dat enim id nobis solitudo, quod si qui deus diceret, numquam putarem me in Academia tamquam philosophum disputaturum. Sed non alienum est, quo facilius vis verbi intellegatur, rationem huius verbi faciendi Zenonis exponere. At vero Callipho et post eum Diodorus, cum is alter voluptatem adamavisset, alter vacuitatem doloris, neuter honestate carere potuit, quae est a nostris laudata maxime. Satisne ergo pudori consulat, si quis sine teste libidini pareat? Tolletur enim appetitus animi, si, ut in lis rebus, inter quas nihil interest, neutram in partem propensiores sumus, item in nobismet ipsis quem ad modum affecti simus nihil nostra arbitrabimur interesse. Quae cum magnifice primo dici viderentur, considerata minus probabantur.

Aut, si esses Orestes, Pyladem refelleres, te indicares et, si id non probares, quo minus ambo una necaremini non precarere? Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret? Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Me quidem ad altiorem memoriam Oedipodis huc venientis et illo mollissimo carmine quaenam essent ipsa haec loca requirentis species quaedam commovit, inaniter scilicet, sed commovit tamen. Duo Reges: constructio interrete. Modo etiam paulum ad dexteram de via declinavi, ut ad Pericli sepulcrum accederem. Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. Quid affers, cur Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non iucundissime vixerit? Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et moribus comprobavit. Ostendit pedes et pectus. Verum enim diceret, idque Socratem, qui voluptatem nullo loco numerat, audio dicentem, cibi condimentum esse famem, potionis sitim. Aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: quicum in tenebris.

Ego autem existimo, si honestum esse aliquid ostendero, quod sit ipsum vi sua propter seque expetendum, iacere vestra omnia. Praeterea sublata cognitione et scientia tollitur omnis ratio et vitae degendae et rerum gerendarum. Hoc est dicere: Non reprehenderem asotos, si non essent asoti. Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Similiter sensus, cum accessit ad naturam, tuetur illam quidem, sed etiam se tuetur; Non perfecti autem homines et tamen ingeniis excellentibus praediti excitantur saepe gloria, quae habet speciem honestatis et similitudinem. Quae enim adhuc protulisti, popularia sunt, ego autem a te elegantiora desidero. Non pugnem cum homine, cur tantum habeat in natura boni; Aberat omnis dolor, qui si adesset, nec molliter ferret et tamen medicis plus quam philosophis uteretur. Hic ego: Etsi facit hic quidem, inquam, Piso, ut vides, ea, quae praecipis, tamen mihi grata hortatio tua est. Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Sit hoc ultimum bonorum, quod nunc a me defenditur; Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest.